06.12.Iz opštinskog arhiva Tivat kroz novinsku građu-1838-1950
„Glasnik Narodnog univerziteta Boke Kotorske”, br. 1- 4, str. 31- 37, 12.1940.g.
Crkva sv. Petra u Bogdašiću
Poznati natpis episkopa zetskog Neofita iz 1269. g. naveo me je da u julu mesecu ove godine obiđem i ovu bokeljsku crkvu. Kako se razna čitanja ne slažu potpuno među sobom u pojedinim detaljima, to sam ga tačno kopirao na pusu.
Natpis se inače nalazi na velikoj kamenoj ploči, dužine 130 sm., prelomljenoj po sredini, uzidanoj u zapadni zid crkve, južno od portala, na visini od 2,60 m. iznad zemlje Đ. Stratimirović kaže, da je ovaj natpis prvobitno stajao nad portalom stare crkve, koja je „pre 30- 40 godina bila unapred produžena”. Ja ovo produžavanje crkve nisam mogao da konstatujem, ali ono, što je očigledno, to je da je crkva zaista, sudeći po načinu na koji je izrađen portal i veliki prozorski otvori, veoma jako prepravljena.
Osnova hrama ima oblik izduženog pravougaonika koji je direktno produžen oltarskim prostorom. I hram i oltarski prostor zasvedeni su podužim svodovima, prelomljenim u temelju, samo što je svod oltara niži od svoda naosa. Na bočnim stranama hrama izrađeni su kraci niskoga transepta, od kojih je južni zasveden prelomljenim a severni poluobličastim svodom. Sakristija zasvedena četvrtastim svodom, naknadno je prizidana sa severo- istočne strane.
Još je poznija župna zgrada, koja je dodata uz istočni zid crkve i koja čak najahuje na ovaj. Vrata koja vode u sakristiju i u župnu zgradu očigledno je, da su naknadno otvorena.
U južnom zidu hrama nalazi se uzidan jedan latinski natpis verovatno iz XIV v. u kome je reč o podizanju klaustruma.
Župnik Petrove crkve, g. Bogdan Petrović, obavestio me je da je ove godine zapazio na istočnom zidu južnog kraka transepta, od prilike u visini čovečijeg pojasa jedan kamen sa malim krstom, urezanim u krugu. Misleći, da je to znak, koji pokazuje, da je možda na ovome mestu štogod sakriveno, g. Petrović je dao da se obije malter, ispod koga su se pojavili ostatci izbledelih i oštećenih fresaka. Kako ništa drugo nije nađeno, to je ovo mesto ponovo zamalterisano.
Ovaj je pronalazak ipak od velike važnosti, jer pokazuje, da je niski transept, koji možemo da uporedimo sa sličnim delovima na spomenicima Raške škole, pripadao nesumnjivo prvobitnoj crkvi, koja je svakako podignuta još u 13- om veku, te se prema tome na nju odnosi Neofitov natpis.
Cela je građevina inače od dobro pritesanog krečnjaka. Jedino što je južni krak transepta i spolja omalterisan. Đ. Bošković
