Manifestacija „Nedjelja arhiva“ u toku je širom Crne Gore pod geslom „Čuvajmo arhive“, sa namjerom da se skrene pažnja na značaj arhivske građe i za nacionalni i za kulturni identitet, te za razne potrebe dokazivanja, zbog čega građani često posjećuju ovakve institucije. U Kotoru postoje dva arhivska odsjeka Državnog arhiva Crne Gore, Arhivski odsjek i Istorijski arhiv, koji je, nakon što je Kotor upisan na Unesco-ovu listu svjetske prirodne i kulturne baštine, dobio zgradu u Starom gradu preko puta katedrale Svetog Tripuna. U njemu se nalazi izvrstan izložbeni prostor, u kome je na raspolaganju posjetiocima stalna postavka dokumenata. Ova institucija čuva najstariju arhivsku građu koju posjeduje država Crna Gora, o čemu njegova načelnica Snežana Pejović kaže:
“Najstariji dokument, koji Arhiv čuva je iz 1309. godine, kada je prvi sačuvani dokument pohranjem ovdje, a u kontinuitetu se u ovom arhivskom odsjeku nalazi građa od 1326-1944. godine. Državni arhiv u Kotoru je prvoosnovana arhivska institucija u Crnoj Gori, koja je imala dva odsjeka, za staru i za noviju građu. Zbog reorganizacije arhivske službe, na našu veliku žalost, postali smo dva odvojena odsjeka objedinjenog državnog arhiva. Drugi odsjek brine o arhivskoj građi, koja nastaje nakon 1945. godine, a od 1992. godine, kada je urađena reorganizacija, ima nadležnost kontrole, nadzora i preuzimanja arhivske građe od stvaralaca u opštini Kotor i u opštini Tivat, tako da je on čak interesantniji za sve stvaraoce arhivske građe iz Tivta”
Pejović naglašava da u Istorijskom arhivu svakodnevno primaju zahtjeve, bilo iz institucija, bilo od građana sa teritorije tivatske opštine za različite podatke, a ističe i zadovoljstvo što su uspjeli poslije dužeg perioda čekanja da obezbijede pristup za osobe sa invaliditetom, za šta su čekali odobrenje Uprave sa Cetinja. Napravljena je mala rampa, a u izložbenom prostoru je obezbijeđena prostorija, gdje je umrežen kompjuter, a koju, uz najavu, mogu da koriste osobe, kojima je teško da se popnu uz stepenice do čitaonice, dok je glavni ulaz iako bez rampe, takođe pristupačan. Istorijski arhiv prvenstveno postoji radi naučno-istraživačkog rada, pa se ovdje može donijeti i originalna građa iz depoa, koja nije zabilježena u elektronskoj formi, ili nema kopije. Na taj način, Arhiv je prilagođen i starijim osobama, koje se teže kreću, a koje su njegovi česti posjetioci.
U Istorijskom arhivu u subotu očekuju važnu posjetu delegacije iz Državnog arhiva u Zadru, sa kojima su imali tijesnu saradnju u bivšoj Jugoslaviji, a sada je obnavljaju, pa se posjeti izuzetno raduju.
“Nedjelja arhiva” traje još sutra, kada će izložbeni prostor Istorijskog arhiva biti otvoren od 10 do 12 sati.
