Media centar od 1. oktobra 2022. do 1. oktobra 2023. godine realizuje projekat “Za bolje izvještavanje lokalnih javnih emitera u Crnoj Gori” koji finansira Ambasada SAD u Podgorici.
Opšti cilj je poboljšanje kvaliteta izvještavanja lokalnih javnih emitera u Crnoj Gori. Specifični cilj je unaprijeđeno učešće građana u kreiranju programskih sadržaja i kontroli primjene profesionalnih standarda u izvještavanju lokalnih javnih emitera.
Značajno učešće lokalnih tema vidljivo je u sadržaju Radio Tivta (93%), kaže se u izvještaju Media centra.
“Dnevnik Radio Tivta praćen je u periodu od 17. oktobra do 1. novembra 2022. U analiziranom sadržaju mapirani su prilozi koji su sadržali 23 različite teme, koje su bile relativno ravnomjerno zastupljene u izvještavanju. Najveći broj priloga – 15 bio je posvećen lokalnim izborima koji su održani u toj opštini, koje je Radio Tivat pratio u neutralnom maniru . U periodu koji je prethodio izborima, van izbronih blokova, građani su isključivo bili informisani o opštim informacijama u vezi sa izbornim procesom, poput termina predstavljanja izbornih lista na Radio Tivtu ili o početku izborne tišine . Po završetku izbora, osim Opštinske izborne komisije, prostor u Dnevniku dobile su i sve političke grupacije koje su učestvovale na lokalnim izborima na taj način što su pročitana njihova saopštenja u cjelosti, odakle i potiče pozitivan ton ka temi i uočen u 5 jedinica analize. O postignutim izbornim rezultatima u afirmativnom tonu govorile su partije i grupe birača koje su osvojile odbornička mjesta , dok su uglavnom politički subjekti koji nisu prošli cenzus u neutralnom maniru komentarisali izborni proces . Novinari Radio Tivta niti u jednom prilogu nisu zauzimali stav ili interpretirali događaje, već su saopštenja svih učesnika izbornog procesa podjednako prenošena u cijelosti, pa samim tim i ton prema temi.
Naredna tema prema zastupljenosti bila je zdravstvo (13 priloga), gdje su slušaoci detaljno informisani o temama od značaja za javnost, poput epidemije žutice ili prevencije raka dojke. Novinari su razgovarali sa relevantnim ekspertima u ovoj oblasti, koji su građanima objasnili značaj prevencije, simptome bolesti i neophodne korake koje treba da preduzmu ukoliko se bolest pojavi. Afirmativno je izvještavano u 3 jedinice analize, prvenstveno u prilozima koji su govorili o prevenciji karcinoma dojke, dok je kritika (potekla od opšteg tona koji su dali sagovornici) u jednom prilogu bila usmjerena ka nacionalnim vlastima zbog situacije u kojoj se nalazi Opšta bolnica Meljine.
Treća tema prema učešću u izvještavanju ovog lokalnog javnog emitera bila je turizam (11% priloga), koja je i najviše pozitivno kontekstualizovana (6 od 11 priloga), a zatim slijede umjetnost (8), ekologija (7), infrastruktura, kultura, obrazovanje (po 6).
Većina priloga bila je neutralna u odnosu na temu (61%), uz 32% afirmativno i 7% kritički intoniranih. Afirmativni ton, a posebno kritički, često je poticao od sagovornika, koji su svojim stavovima teme situirali u određeni kontekst . Velika većina priloga povezana je sa lokalnom zajednicom (93%), dok je preostalih 7 jedinica analize, iako stavljeno u nacionalni kontekst, svakako bilo značajno za građane Tivta. Na primjer, vijesti o konkursu za doktorske studije Univerziteta Crne Gore ili objava kraja tromjesečja za osnovce i srednjoškolce.
Dnevnik Radio Tivta najčešće je započinjan vijestima u vezi sa lokalnim izborima (10 priloga), što čini gotovo trećinu svih analiziranih priloga emitovanih u prvoj trećini vijesti. Početni segmenti informativnog programa bili su posvećeni temama iz oblasti zdravstva i turizma (po 4), vojsci, odnosno policiji (3) i infrastrukturi, dok su sve ostale teme na početku vijesti brojale samo po jedan prilog. Drugi segment Dnevnika načešće je započinjan zdravstvom (7 priloga) i lokalnim izborima (5), sledi turizam – tema koja je bila ravnomjerno plasirana u svim segmentima vijesti sa 4 priloga, a isti broj jedinica analize u drugom dijelu Dnevnika bio je posvećen i obrazovanju. U završnim minutima centralne informativne emisije najviše je izvješatano o umjetnosti (7) i kulturi (4 priloga).
Informacije od lokalnog značaja imale su prednost u odnosu na nacionalne, tako da je zabilježena samo jedna emisija koja je započeta vijestima nacionalnog nivoa relevantnosti.
Prilozi Radio Tivta bili su uglavnom balansirani (78%). Skoro polovina svih analiziranih vijesti bila je podjednako determinisana građanima/javnosti (24%) ili lokalnim političkim akterima (24%). U prilozima u kojima su građani bili ključni akter, pristup izvještavanju bio je sveobuhvatan, odnosno 92% priloga bilo je cjelovito. Civilni sektor i javno-komunalne službe obilježavali su isključivo balansirane priloge (po 17), dok je više jednostranih jedinica analize (67%) mapirano prilikom izvještavanja u kojem su biznis akteri bili ključni. Sa druge strane, saopštenja lokalnih političkih aktera su okosnica 11 nebalansiranih priloga (46%).
Najčešće zabilježeni novinski žanr u izvještavanju Radio Tivta bila je vijest u 68 priloga, od čega je 40 bilo bazirano saopštenjima – lokalnih političkih aktera (15), javno-komunalnih službi (10), civilnog društva, odnosno donatora (7). Nasuprot tome, samo jedno saopštenje u formi vijesti poteklo je od građana/javnosti. Vijesti su se, između ostalog, odnosile i najave događaja i obilježavanje vjerskih praznika različitih konfesija. U analiziranim prilozima mapiran je 31 izvještaj, od kojih je 12 počivalo na akterima iz grupacije građani/javnost, 7 na radu javno-komunalnih službi, 6 iz civilnog sektora. Novinari Radio Tivta su pratili događaje, ali i su i sami istraživali teme od javnog interesa i davali prostor različitim akterima da iskažu svoj stav. Dodatno, zabilježen je i jedan PR prilog o NLP radionicama u Tivtu.
Radio Tivat naveo je kao izvor druge medije u 4 analizirana priloga, koji su govorili o biznisu (2), kriminalu i infrastrukturnim projektima (po 1 prilog)
Zastupljenost aktera
U izvještavanju Radio Tivta bilo je prisutno 157 aktera, najviše lokalnih političkih – 34, što je donekle ishodovano izborima koji su održani u Tivtu. Sav vrijednosni kontekst u odnosu na aktere, prema istom principu kao i kada je reč o temama, potiče iz tona saopštenja suprotstavljenih političkih grupacija , koja su u cjelosti pročitana u informativnom programu Radio Tivta. Kritički stav u 3 od 4 pojavljivanja ovih aktera potiče od saopštenja u post-izbornom periodu, kao i afirmativni kontekst u odnosu na ovu grupaciju (5 pozitivnih pojavljivanja), koji je takođe je ishodovan njihovom procjenom sopstvenog rada i postignuća iznetom u saopštenjima.
Naredni akteri prema učešću bili su predstavnici javno-komunalnih službi i civilnog sektora (po 13%), koji su zastupljeni uglavnom u neutralnom maniru, dok su predstavnici biznisa u 42%, umjetnici u 33% i i građani u 36% pojavljivanja bili smješteni u pozitivan kontekst. Sva pojavljivanja mladih (4) su takođe pozitivno konotirana, kao i 50% prisustva predstavnika vojske/policije. Iako znatno manje zastupljeni od lokalnih političkih aktera (6% učešća – 9 pojavljivanja), politički subjekti na nacionalnom nivou takođe su bili predmet kritike sagovornika koji su ka njima usmjerili svoju pažnju u 3 priloga.
U analiziranom uzorku prikupljenom iz Dnevnika Radio Tivta 27% pojavljivanja aktera je vrijednosno konotirano i to 20% (31) pozitivno i 7% (11) negativno.
Više od dvije trećine aktera zastupljenih u izvještavanju ovog lokalnog javnog emitera (68%), imalo je aktivnu ulogu u prilozima. Kada su zastupljeniji akteri u pitanju, najaktvniju ulogu imali su eksperti (92%), predstavnici civilnog sektora (90%) i akteri iz javno-komunalnih službi (81%), dok su najzastupljeniji, lokalni političi subjekti, bili u pasivnoj ulozi u 76% pojavljivanja, od čega polovina je bila negativno konotirana, što je, kao što je već navedeno, posledica emitovanja saopštenja političkih grupacija. Umjetnici su najčešće samo spomenuti u izvještavanju – čak 83% aktera iz ove grupe, a sličan tretman imali su mladi (75% pasivnog prisustva), akteri iz vojske/policije (67%) i građani (55%).
Tačno polovina priloga brojala je samo jednog sagovornika, ali je čak 78% tih jedinica analize bilo balansirano. Najmanji balans uočen je kod priloga sa 2 sagovornika (71%), što je donekle rezultat prakse prenošenja saopštenja koja definišu ton ka većinom pasivnim sagovornicima. U prilozima sa 3 ili više aktera 87% priloga bilo je cjelovito.
Analizirani sadržaj Radio Tivta odlikuje širok spektar tema predstavljen slušaocima u balansiranom maniru. Izvještavanje ovog lokalnog javnog emitera počivalo je na lokalno relevantnim temama – pored politike, koja je dobila prostor zahvaljujući izborima u Opštini Tivat, slušaocima su predstavljene i oblasti poput zdravstva i turizma, koje su neretko dobijale značajan prostor u informativnom programu. Vrijednosni kontekst u prilozima isključivo je bio utemeljen u stavovima sagovornika, odnosno novinarski rad bio je vidljiv samo u odabiru sagovornika koji su „bojili“ ton priloga. Novinari i uredništvo Radio Tivta tokom izbornog procesa odabrali su da budu svojevrsna platforma za iznošenje stavova političkih parija i grupa birača, koji su dobili jednak prostor u postizbornom periodu, a interpretacija stavova ili događaja nije uočena ni u jednom prilogu. Sadržaj Dnevnika Radio Tivta, između ostalog, obuhvatao je izvještaje koji su nastojali da slušaocima omoguće informisanje „iza“ vijesti i/ili saopštenja javnih ustanova i političkih institucija. Takođe, vijesti ovog lokalnog javnog emitera bile su posvećene informacijama od značaja za pripadnike manjinskih zajednica i različitih vjerskih konfesija.
Zaključak
Analiza sadržaja pokazala je različite uređivačke strategije 10 lokalnih javnih emitera u pogledu odabira relevantnog sadržaja, orjentacije ka temama od lokalnog značaja i uključivanja građana u izvještavanje.
Prva grupa medija – Radio Bar, Radio Tivat i Radio Kotor izvještavaju o širokom spektru lokalno relevantnih tema, koje u velikoj mjeri isključuju politiku na lokalnom i nacionalnom nivou, čak uprkos izborima koji su održani u Baru i Tivtu. Njihov sadržaj je između 4% i 17% posvjećen političkim temama, ali su u prvom planu različita pitanja od značaja za svakodnevni život građana. Ova tri medija se prilikom izvještavanja često okreću građanima, javnosti, bilo u individualnom kapacitetu ili udruženjima, tako da ove grupe aktera determinišu između 35% i 46% analiziranih priloga”- kaže se u Analizi Media centra.
