U Crnoj Gori su podstanari u sve težoj sistuaciji, posebno u posljednjih par godina jer su značajno porasle kirije pa uz porast cijena životnih namirnica život te kategorije stanovništva je sve teži. Dešavanja na globalnom nivou uslovila su veliko uvećanje mjesečnih kirija, rekao je Radio Tivtu predsjednik Udruženja podstanara „Moj dom“, Dragan Živković.
Udruženje je formirano prije dvije godine u cilju pomoći podstanarima, rekao je Živković navodeći da je usljed korone formirano udruženje. „Tada je počeo nagovještaj ogromnih problema i to je nas nekoliko podstanara podstaklo da osnujemo udruženje i da krenemo s ljudskom i moralnom borbom“.
Ne postoje socijalni kartoni podstanar, nema ni socijalne politike, problem je i u nedostatku registra podstanara, koji je neophodan za subvencionisanje podstanara. Uslov je i ugovor između stanodavca i zakupca. Međutim, ugovora o najmu nekretnine nema, ne potpisuju se u 90 odsto slučajeva,
Potpisivanjem ugovora država bi po osnovu poreza na izdavanje ubirala značajna sredstva, koja bi se mogla iskoristiti za subvencionisanje podstanarskih porodica ili početak stanogradnje, objasnio je predsjednik Udruženja, istakavši da je to siva zona, odnosno nelegalno poslovanje.
„Mi imamo Zakon o nelegalnom poslovanju koji jasno definiše da je svako pravno ili fizičko lice koje se bavi rentiranjem u obavezi da plati porez na ostvarenu dobit. No, veći problem od toga je to što se ne potpisuju ugovori i što država ne reaguje“, naveo je predsjednik Udruženja naglasivši da po tom osnovu država sigurno godišnje gubi oko milion eura.
Prema procjenama i podacima sa kojima raspolažu u Udruženju, trenutno je preko 30 hiljada porodica ili skoro 100.000 građana u podstanarskom statusu, značajno više nego 2011.godine kada je, nakon popisa stanovništva, bilo nešto preko 18 hiljada podstanarskih porodica, istakao je Živković naglasivši da su podstanari nezaštićena kategorija u Crnoj Gori.
Dolazak Ukrajinaca i Rusa prouzrokovao je drugačije uslove u oblasti rentiranja stanova. „Zbog velike potražnje vlasnici nekretnina se odlučuju za iznajmljivanje za veći novac. I danas se zakup stanova kreće od 500 do 1500 eura, zavisno od kvadrature stana.
S obzirom da su u posljednje vrijeme enormno porasle kirije mnogo njih živi na rubu siromaštva, naglasio je Živković i naveo da su među podstanarima i penzioneri, samohrani roditelji, lica sa invaliditetom, raseljena lica i studenti, koje niko i ne pominje. „Udruženje svakodnevno svjedoči alarmantnoj situaciji među hiljadama podstanarskih porodica koji više ne mogu da odgovore svim izazovima koji su u proteklih pola godine, odnosno godinu dana došli do nivoa potencijalnih beskućnika“.
I dalje se skoro svakodnevno dešavaju izbacivanja iz stana preko noći ili im se da rok za iseljenje u roku od 5 do 10 dana. „Bez ugovora sa zakupcem stanodavci bukvalno mogu da rade šta hoće. Međutim, ako je ponuđena veća cijena, ružnih scena ima i u slučaju da ugovor o zakupu postoji. Međutim, u tom slučaju se mora dati bar duži rok jer postoje veća prava o zaštićenosti“, objasnio je predsjednik Udruženja.
Ne rade ništa kako bi spriječili ovaj problem, niti pomažu nama podtsnarima. Prema mom mišljenju, moraju se ograničiti cijene”,
Imaju kontakte sa podstanarima u opštinama na jugu zemlje, ali zbog nedostataka sredstava nisu formirali udruženja ili odbore koji bi se sigurno snažnije borili za njihova prava, ali to ostaje zadatak za naredni period. „Sa projektom smo kao NVO aplicirali za određena sredstva, ali nam nisu odobrena sa obrazloženjem da postoje prioritetniji projekti“, kazao je Živković naglasivši da se na inicijativu Udruženja o tom problemu govorilo i na skupštinskom odboru gdje je konstatovano da se mora uraditi registar podstanara.
Po riječima Živkovića registar je najznačajniji benefit jer bi na osnovu njega mogli da planiraju i stanogradnju, ali i kroz subvencije pomoć brojnim poradicama kojima je pomoć neophodna. Izradom registra utvrdio bi broj koliko je ljudi koji nemaju svoj krov i u kakvom su socijalnom stanju.
Izostala je pomoć i države i opština, a obraćali su se, ističu iz Udruženja i Vladi Crne Gore za uvođenje subvencija za kišriju kirije i račune električne energije. Nisu dobili odgovor, ali je dodatan problem i to što računi za struju ne stižu na zakupce stanova već na vlasnike.
„Začuđuje da se ni jedan predsjednik primorskih opština, gdje je situacija možda i najteža, nije oglasio niti su pokušali da bilo šta urade da pomognu podstanarima. Očigledno je da se zanemaruje humanost“, naglasio je Živković u nadi da će se u dogledno vrijeme, sa utvrđivanjem tri osnovne stavke, izrada registra, socijalne karte i stanogradnje, promjeniti nešto na bolje.
Ilustracija: Foto Pixabay
