Projekat Društva za kulturni razvoj “Bauo”, posvećen pitanju bezbjednosti u saobraćaju, privodi se kraju realizacijom niza aktivnosti namjenjenjih široj javnosti, saopštili su iz Društva.
U pitanju je projekat “Evidentiranje, mapiranje i valorizacija obilježja saobraćajnih nesreća na drumovima u Crnoj Gori” nevladinog udruženja Društvo za kulturni razvoj „Bauo“ iz Petrovca na Moru, koji je podržalo Ministarstvo kapitalnih investicija Crne Gore putem Javnog konkursa za finansiranje projekata i programa nevladinih organizacija u oblasti saobraćaja, sigurnosti i bezbjednosti u saobraćaju za 2022. godinu.
Projekat je podrazumijevao obilazak glavnih (magistralnih) saobraćajnica u Crnoj Gori te mapiranje i dokumentovanje obilježja pored puta (krajputaša) podignutih stradalima u nesrećama u drumskom saobraćaju. Na osnovu analize sakupljene građe (čak preko 300 obilježja), nastala je monografska studija “Obilježja smrti na crnogorskim drumovima: sjećanje i upozorenje”, autora mr Dušana Medina (arheolog i menadžer u kulturi), dr Ljiljane Gavrilović (etnološkinja-antropološkinja) i dr Biljane Sikimić (lingvistkinja i folkloristkinja), u izdanju Društva za kulturni razvoj “Bauo”. Recenzenti studije su dr Srđan Radović i mr Milica Nikolić, etnolozi-antropolozi.
Kao jedan od ciljeva projekta jeste nastojanje da se obilježja na mjestima nesreća u drumskom saobraćaju u javnosti percipiraju kao dio memorijalne prakse i memorijalne kulturne baštine Crne Gore, te da budu društveno vidljiva i, koliko je moguće više, valorizovana, te kao takva dodatno doprinijeti skretanju pažnje na opsasnosti koje vrebaju u drumskom saobraćaju, nekada pogubne i po ljudski život.
U okviru okruglog stola koji je održan u srijedu, 23. avgusta 2023. godine, u Spomen-domu “Crvena komuna” u Petrovcu na Moru sa početkom u 18 časova, a koji je trajao gotovo tri sata, govorili su: Milica Martić, načelnica Direkcija za razvoj djelatnosti u oblasti kulturne baštine Ministarstva kulture i medija Crne Gore, dr Biljana Sikimić, lingvistkinja i folkloristkinja (jedna od koautora), Danijela Đukić, etnološkinja, direktorica JU Muzej i galerije Tivat, zatim Ivana Kurtović, direktorica JU Osnovna škola “Mirko Srzentić” iz Petrovca na Moru, dr Srđa Zlopaša, psihijatar i psihoterapeut, mr Milica Stanić Radonjić, komunikološkinja i poslovna sekretarka JU Muzeji i galerije Budve i mr Dušan Medin (jedan od koautora studije). Na okruglom stolu su opravdano bili spriječeni da prisustvuju jedna od koautorki knjige, prof. dr Ljiljana Gavlirović, kao i recenzenti dr Srđan Radović i mr Milica Nikolić, pa su njihovi tekstovi objavljeni u knjizi pročitani, kako bi se publika bliže upoznala s njihovim sadržajem.
Jedan od ključnih zaključaka okruglog stola jeste da krajputaši/obilježja pored drumova, kao i prakse s njima u vezi (potreba za podizanjem, čin postavljanja, održavanje, obilaženje…) nedvosmisleno predstavljaju kulturno nasljeđe koje ima svoju materijalnu i nematerijalnu dimanziju, da je prisutno u mnogim zemljama svijeta kroz vrijeme, te da kao takvo – u više ili manje različitom obliku – postoji na prostoru Crne Gore vjekovima. Istaknuto je i da su muzejske institucije, koje se inače po propisima bave nematerijalnom kulturnom baštinom, te koje bi se u prvom redu trebalo baviti i nematerijalnom kulturom u vezi sa kajputašima, jer oni, iako ponekad percipirani kao “mračno”, morbidno i nepoželjno nasljeđe, predstavljaju kulturnu zaostavštinu zajednice i do danas je su živi u praksi, te stoga zavređuju pažnju komptetentnih stručnjaka. Stoga je o njima potrebno govoriti s više aspekata, jer to ovaj kompleksan društveni fenomen i zaslužuje, tim prije što na nivou naše države (ali i ne samo naše) ne postoje institucije koje ova obilježja evidentiraju, istražuju i o njima govore, već je stvar prepuštena uglavnom pojedincima koji ih samostalno postavljaju, često nepropisno u odnosu na odredbe Zakona o putevima. Takođe, naglašeno je i da je neophodno nastaviti započeto stručno i naučno istraživanje ove problematike, te su govornici na okruglom stolu pohvalili napore autora i izdavača da se o ovoj ne baš čestoj i popularnoj temi u javnom diskursu konačno sintetički i analitički pristupi, kako bi se, između ostalog, pokušalo doprinijeti kako boljem razumijevanju našeg društva, tako i većoj bezbjednosti u saobračaju, poručili su iz Društva za kulturni razvoj “Bauo”.
Foto: Miroslav Grubić
