Na okruglom stolu o Nacrtu budžeta opštine za 2024. interesovanje je pokazalo desetak predstavnika NVO sektora, koje su pozdravili predsjednik opštine Željko Komnenović i sekretarka Sekretarijata za finansije, Lidija Bakalbašić. Rasprava je trajala skoro duplo duže nego što je bilo predviđeno, sat i 45 minuta, a na pitanja, koja su se više ticala samog rada organizacija i onoga što ih tišti, nego budžeta, odgovarao je predsjednik. Za narednu godinu, izdvajanja za taj sektor iznose 80 hiljada eura, ili, kako se čulo 0, 54 odsto od tekućeg budžeta, koji iznosi 14.825.220 eura.
Komnenović je rekao:
“Od 29 miliona i 200 hiljada eura, planiranih za budžet 2024, veoma je bitno i moram naglasiti da je koncipiran tako da probamo da nastavimo priču o investicijama u gradsku infrastrukturu. Prošle godine je taj iznos bio oko 15 miliona i pratiće taj nivo ulaganja u kapitalne projekte, neki procenat manje. To je bitno zbog brojnih infrastrukturnih problema sa kojima se grad suočava. Za budžet je bitno i da su granski kolektivni ugovori za komunalna preduzeća takođe donijeti, što opterećuje stavku tekućih rashoda. Što se tiče NVO-va, u predlogu će se naći veći iznos sredstava u odnosu na prošlu godinu. Prošle godine je bilo 70, a sada je planirano 80 hiljada eura. Značajno je što je i ovim nacrtom predviđen značajan iznos izdvajanja Opštine za sportska i kulturna dešavanja, odnosno oko 2,8 miliona eura, što je po našoj ocjeni iznos značajno veći nego i kod nekih gradova, koji su veći nego što je Tivat.”
Istakao je da je povećan iznos za manifestacije, što je, po njegovom mišljenju, dovoljno “da Tivat i u narednoj godini zadrži renome grada sa velikim dijapazonom kulturnih i sportskih dešavanja.”
Predsjednik je pozvao nevladine organizacije da pomognu Opštini da rješava socijalne, ekološke i druge probleme, jer nam treba mnogo više projekata, ne samo iz oblasti kulture, te kazao da je opredijeljen značajan dio i za izdavaštvo. Skrenuo je pažnju na to da je bilo više inicijativa za različite monografije, a da bi zapravo trebalo razmišljati o novoj monografiji Tivta, jer ona nije rađena decenijama. Kazao je da se sreo sa predstavnicima Romakteda, s namjerom da osnuju opštinsku kancelariju za RE populaciju. Komnenović je zamolio nevladine organizacije da sledeće godine što više konkurišu sa projektima “za unapređenje ponude grada i svega onoga što čini život u gradu”.
O saradnji sa tradicionalnim organizacijama, naglasio je: “Mi smo više nego zadovoljni, bilo je dosta manifestacija, koje su bile uspješne, mi smo ih i podržavali, od KUD-a “Boka” do GPD Tivat i Bokeljske mornarice, tako da tu vrstu saradnje možemo samo da unaprijedimo.”
Što se tiče ostalih organizacija, koje nisu među trima od posebnog značaja, pozvao ih je da se jave na konkurs, koji raspisuje Sekretarijat za društvene djelatnosti. Zaključio je da se budžet mora kretati u realnim okvirima i da Tivat ima rekordan iznos budžeta do sada, u kome svi mogu naći svoje mjesto.
Sekretarka Sekretarijata za finansije Lidija Bakalbašić zahvalila je predstavnicima nevladinog sektora na učešću i istakla: “Mi smo Nacrtom budžeta stavili da je nevladinim organizacijama opredijeljeno 70 hiljada, međutim, u međuvremenu smo se dogovorili da ipak taj dio podignemo na 80.”
Ivan Starčević iz “Matice Boke – podružnica Tivat” postavio je pitanje da li u Opštini postoji inicijativa da se Odluka o NVO od posebnog značaja promijeni, odnosno da se preispitaju kriterijumi dolaska na tu listu, koja “je definitivno povlašćena” i pojasnio: “Matica Boke” je definitivno organizacija koja je mnogo toga napravila, samo da je potegla pitanje zaštite životne sredine kroz rušenje sramotnog predloga Zakona o morskom dobru, imali smo učešće u Odluci o porezu na teritoriji opštine Tivat, toliko organizovanja kulturnih dešavanja, od izdavanja monografija do podrške pjesnicima kroz promovisanje njihove poezije. Ne znamo šta bi još trebalo da bude dovoljan kriterijum da bismo mi mogli da uđemo na tu listu nevladinih organizacija od posebnog značaja. Ove godine smo održali naučni skup “Boka u ogledalu istorijskog nasljeđa”, a za iduću godinu sakupljamo materijal sa tog skupa da bismo napravili zbornik radova. Okrenućemo se zaštiti kulturnog nasleđa, odnosno zaštiti mostova u Đuraševićima, od kojih su neki iz iz antičkog perioda, što bi se moglo uvrstiti u turističku ponudu.”
Starčević je predložio da se obavi “pretresanje nevladinih organizacija”: “Ako u toku godine nisu ni jedan jedini projekat ostvarile, da ne mogu da učestvuju na opštinskom konkursu. Ako u izvještaju u radu nemaju ni jednu aktivnost, zašto bi pare dobijale od Opštine.”
Komnenović je Starčeviću dao za pravo što se tiče spiska NVO-a sa posebnim značajem: “Trebalo bi širi konsenzus dati što se tiče proširenja Liste tradicionalnih, odnosno NVO-ova od posebnog značaja. Bilo je inicijativa i od strane nekih političkih subjekata. Kriterijumi su jasni, možda ih Matica Boke zadovoljava, međutim treba sve razmotriti, ali ono što je bitno je podrška Opštine, a mislim da ona nije izostala, što se tiče svih nevladinih koje su aplicirale za bilo šta, ili izrazile želju da nešto urade. Što se tiče nevladinih organizacija koje se godinama ne pojavljuju na konkursu, mi ne možemo da vršimo selekciju, već odlučujemo o projektu koji zadovoljava konkurs, nemamo šta da se tim bavimo. Bitno je da imamo što više kvalitetnih projekata.” Pohvalio je projekte Evropskog doma Tivat vezane za zaštitu i valorizaciju VGP-a, koji je bio zaboravljeni resurs grada, a u njega se sada ulažu značajna sredstva.
Džafer Brahimi iz Udruženja Egipćana je naglasio: “Što se tiče RE populacije, 95% su Egipćani, a 5% su Romi, a to nije samo u Tivtu, nego svuda u Crnoj Gori, osim u Herceg Novom, to je veoma bitno da znate. Međutim, na Popisu stanovništva nas je tri puta manje. Tu je manipulacija velika.” On je upitao predsjednika da li je Opština nešto izdvojila za pripadnike njegove populacije, kada su u pitanju naselja Lovanja i 7. jul i napomenuo da kancelarija za RE populaciju radi u OŠ “Drago Milović” od 2014, a da dobijaju minimalnu platu preko Ministarstva prosvjete: “To je naša kancelarija, ali nema nikakav status. Ja sam više puta tražio, ali nam nisu dali. Niti imamo ikakav budžet, koji je veoma bitan za naše udruženje da bi funkcionisalo.”
Komnenović je odgovorio da sistemske probleme treba rješavati sistemski:
“Nakon sastanka sa ljudima iz projekta Romakted smo zaključili da treba da bude usvojen LAP za RE populaciju. Ajde da usvojimo plan, pa će sve ostalo ići svojim redosledom. Ta odluka je čekala iz raznoraznih razloga. Mislim da će Sekretarijat za društvene djelatnosti sad da sprovede javnu raspravu i da se uđe u procedure, pa da već tokom decembra usvojimo dokument. Onda ćemo da definišemo ostale stvari.”
Što se neformalnih naselja tiče, rekao je da se to odnosi na 7. jul, jer je Lovanja samo djelom u tivatskoj opštini, a djelom u kotorskoj, te da je obavio dosta razgovora na tu temu, koja nije lako rešiva: “Zamolili smo stanovnike da naprave neku vrstu popisa još prije dvije godine i oni su evidentirali 32 porodice. Vraćamo se tome da Tivat nema prostor za bitne infrastrukturne potrebe. Raspoloženi smo da to pitanje rješimo, ali mora se naći prostor i šta oni žele.”
Aleksandar Čolak iz NVO “Prijatelji Luštice” konstatovao je da je Luštica neprirodno podijeljena i upitao o saradnji i projektima koji prelaze granice tivatske opštine: “To je krupan problem. Evidentno je da je ova strana u Tivtu u mnogo boljem stanju. Kako da se stvari birokratski dogovore između dvije opštine?”
Predsjednik je kazao da imaju dobru saradnju sa opštinom Herceg Novi, te da su skoro sa njihovim Sekretarijatom za urbanizam kontaktirali zbog izgradnje puta Monte Rose od Rosa preko Krtola od desetak kilometara, koji je oko 200 metara u zahvatu Tivta. Skoro je predstavljen i Audio vodič na Luštici, koji su dvije opštine zajedno radile, te da u Grabovcu planiraju izgradnju maslinarskog centra putem IPA projekata.
Boris Lanceroti iz Glazbeno-prosvjetnog društva Tivat skrenuo je pažnju da je priča previše raširena i istakao da mu je zadovoljstvo što se sredinom novembra raspravlja o budžetu za narednu godinu, pa će on biti usvojen do kraja godine: “To nama tradicionalnim organizacijama i NVO-ima sa posebnim statusom mnogo pomaže u našem djelovanju. Naši planovi postaju relni u mjerama u kojima možemo da ih ostvarimo.
Drugi problem ove širine je Zakon o NVO, koji je omogućio pojedincima da osnuju NVO i da misle da mogu da rješavaju određeni problem. Ivan Starčević govori o mostovima iz antičkog doba, ili doba Venecije i Austrougarske, a mi u Kotoru imamo Zavod za zaštitu spomenika kulture, imamo Ministarstvo, pa i Sekretarijat u opštini, čiji je to dio nadležnosti. Mi smo sve probleme sveli na domen NVO-a i to nam je veliki problem u raspodjeli sredstava. Nemoguće je odrediti prave kriterijume da se sredstva na pravilan način podjele. Zato nam treba uža diskusija. Osvrnuću se na tri organizacije od posebnog značaja. Na njih bi se izdvojilo 32 hiljade eura od 80. Brojčano stanje svih naših članova je 200 ljudi i više, što je 200 i više uniformi, ili nošnji. Oni imaju svoje instrumente, ili svoje oružje, a svi su iz Tivta, od prvog do zadnjeg. Te 32 hiljade su jako malo za te tri organizacije.”
On je naglasio i da je način pisanja o njihovim projektima i drugih NVO-a drugačiji:”Mogu li ja reć da smo mi realizovali 30 programa za 30 održanih koncerata? Mi moramo da probamo i da radimo da bismo relizovali naše programe, a svaka naša proba je i materijalni trošak.” On je govorio o programu GPD do kraja godine i istakao da slijedeće godine slave 115 godina od osnivanja: “Da bismo to obilježili, moramo znat kojim sredstvima raspolažemo. Da bismo bili elementarno pristojni, moramo nabavit nove uniforme, jer ove su stare 15 godina. Petsto eura je jedan komplet, za 40 ljudi je to 20 hiljada eura.”
Komnenović se saglasio sa tim da je preširok dijapazon djelatnosti NVO i rekao Lancerotiju da popriča sa ljudima iz GPD-a i da vide koliko im sredstava treba, a da će Opština sigurno pomoći da se obnovi resurs njihovih uniformi. Naglasio je da je budžet i zamišljen sa tolikim kapacitetom da bi “Rješavao neke operativne stvari.”
Vidak Božović iz KUD-a Boka podsjetio je da su tokom godine imali četiri internacionalne turneje, na kojima su bili ambasadori Tivta i Crne Gore, te da imaju sedam sekcija sa preko 230 aktivnih članova i da su tokom godine imali 486 proba i 94 javna nastupa. Postavio je pitanje komisiji za raspodjelu sredstava kako jedna organizacija za manifestaciju koja traje jedan ili dva dana može da dobije više sredstava nego GPD Tivat, ili KUD Boka za godinu dana.
Komnenovića je pitao može li se povećati postotak izdvajanja za NVO, koji je sada 0,54% od tekućeg budžeta: “Ranije ste nam rekli da postoji intencija da se poveća taj procenat, upravo iz razloga što su NVO-i nosioci mnogo čega u ovom gradu. Mi smo sad na 0,54 od 1%, a rekli ste da sredtva više nisu problem. Zbog čega onda ne idemo bar na jedan posto? Možemo i da mijenjamo skupštinsku odluku da bude više za nevladine organizacije, a za prisutne sam siguran da za sredstva koja dobiju daju više.”
Božović je problematizovao pitanje prostora za probe: “Imamo 54m2 na raspolaganju u CZK-u, koji su nam od ekstra značaja. Poenta je da nemamo salu za vježbanje. Imamo termine za vježbanje u OŠ “Drago Milović” i plaćamo svakog mjeseca 600-700 eura. Imate li možda neko razumijevanje i plan da obezbijedite salu za vježbanje NVO-ima?”
Predsjednik opštine odgovorio je da nema ništa protiv povećanja procenta ulaganja u NVO, te da treba provjeriti kako se opštinska odluka može mijenjati, a i da ima načina za pomoć kroz razne budžetske stavke. Što se tiče drugog pitanja, ponovio je da Opština nema prostor na raspolaganju: “Tivat nema prostora i neke nevladine organizacije, koje su takođe veoma značajne, uopšte nemaju prostor. U zgradi na Seljanovu bi trebalo da budu neki poslovni prostori, pa ćemo da vidimo. Treba vidjeti i sa CZK-om o uslovima za korišćenje Male sale, odnosno DTV Partizana.”
Javnoj raspravi prisustvovali su i predstavnici Bokeljske udruge muzičara A capella Tivat i Evropskog doma Tivat.
