Predsjednik Opštine Tivat, Željko Komnenović, u programu Radio Tivta govorio je o najnovijim izmjenama Zakona o koncesijama koje, kako ističe, značajno mijenjaju dosadašnje prakse i procedure vezane za koncesione akte.
Zakon o koncesijama je promijenio sve postojeće postupke.
„To sam javno rekao, i ne mislim tako samo ja, većina mojih kolega iz Zajednice opština Crne Gore dijeli isto mišljenje. Ne radi se samo o nepravdi prema Tivtu, već prema svim gradovima – rekao je Komnenović izražavajući nezadovoljstvo zbog amandmana kojim se visina prihoda opština od koncesionih naknada za korišćenje, posebno aerodroma, sa 70% samanjuje na samo 20%.
On je naglasio da je novim zakonskim rješenjem lokalna samouprava potpuno zapostavljena, te da se odluke o imovini na teritoriji opština donose bez ikakvih konsultacija s njima.
Aerodrom Tivat je konkretno građen većinom na parcelama građana, a do 2000. godine Opština je čak plaćala koncesione naknade privatnim licima. Postoji arhivska građa koja potvrđuje da se Opština dogovarala sa vlasnicima o nadoknadama, dječijim dodacima i drugim vidovima kompenzacije. Tu je pitanje pravičnosti – da li se imovina građana Tivta koristi bez osnovnog poštovanja prema njihovim pravima?
“De jure i de facto, imovina na aerodromu Tivat pripadala je lokalnoj zajednici i građanima, a sredstva za izgradnju dolazila su od tadašnje savezne države i JATa. To su nepobitne činjenice”, naglasio je.
Međutim, 2018. godine tadašnja Vlada Crne Gore je, bez ikakvih pravnih procedura i formalnosti, jednostavno prebacila vlasništvo nad preko 50.000 kvadrata opštinske imovine na državu – preko noći, upisom u katastar. Opština se tada žalila, pokrenuta su četiri upravna postupka, od kojih su tri riješena u njihovu korist.
U 2022. i 2023. godini zatraženo je ponovno otvaranje tih postupaka, jer, iako u državnoj studiji lokacije stoji da je imovina državna, sudski procesi dokazuju drugačije, formalno-pravni osnov za upis nije postojao.
“Tadašnja načelnica katastra, koja je nažalost napravila mnogo štete Tivtu, smijenjena je s te pozicije, ali je prethodno ponovila iste greške svojih prethodnika. Mi se sada nalazimo usred još jednog upravnog postupka. Pitanje imovine i koncesija ostaje neriješeno. Država je pokrenula proces eksproprijacije na samoj pisti, ali i tu treba postupati zakonito i precizno. To je odvojen proces koji još uvijek nije završen.”
Komnenović je istakao da je drugi veliki problem stanje infrastrukture Aerodroma Tivat. Jedan je od najlošijih na evropskom kontinentu, što potvrđuju i domaći i međunarodni stručnjaci. Ipak, građani Tivta podržavaju njegovu modernizaciju, jer su svjesni potencijala.
“U poslednjih 30 godina gotovo ništa nije uloženo u razvoj, infrastruktura je zastarjela, objekti neodgovarajući, a radna mjesta su često bila dio partijskog zapošljavanja”, kazao je predsjednik opštine.
U ovoj sezoni, prema zvaničnim najavama, očekuje se između 25% i 30% više putnika nego rekordne 2019. godine. Broj rotacija već je u porastu, a Aerodrom jednostavno nema kapacitete da odgovori na te potrebe.
“Upravo zbog toga smo zatražili hitan sastanak sa premijerom Milojkom Spajićem i relevantnim institucijama. Smatram da postoji realna potreba da se razvije komplementarni pristup. Predložili smo da se, preko puta aerodroma, na bivšem poljoprivrednom dobru, izgradi sportski kompleks koji bi bio aktivan i van turističke sezone, a koji bi omogućio dodatno zapošljavanje i privlačenje investicija. Već imamo zeleno svjetlo od Vlade, ali još čekamo konkretne korake i sastanak sa Investiciono-razvojnim fondom – sada razvojna banka, koji je većinski vlasnik Montepranca – firme čija imovina i dalje stoji neiskorišćena.”
Kada je riječ o odluci da se opštinama smanji udio u koncesionim naknadama sa 70% na 20%, ona je – jednostavno rečeno – nepravedna. Većina predsjednika stranaka sa kojima sam razgovarao na centralnom nivou slaže se s tim. Vlada je poslala amandman na Zakon o koncesijama, i očekuje se rasprava u Skupštini, naveo je Komnenović.
“Kao predstavnik Opštine Tivat u Tenderskoj komisiji, mogu reći da nije bilo nikakvih konsultacija s lokalnim samoupravama o visini koncesione naknade. To je bila isključiva odluka Vlade. Smatram da je u pitanju greška koja ima ozbiljne posljedice.”
Predsjednik Opštine se nada da će, nakon što se završi rad na koncesionom aktu, on biti upućen ponuđačima – među kojima su kompanije iz Južne Koreje, Sjedinjenih Američkih Država i Francuske (uz podršku turske kompanije TAV). Glavni fokus rada Komisije bila je zaštita socijalnih prava radnika i osiguranje minimalne dinamike infrastrukturnih ulaganja.
Komnenović je naveo da koncesioni akt iz 2018. godine više nije aktuelan. “U međuvremenu smo imali pandemiju, rat u Ukrajini, ekonomsku krizu i rast cijena nafte. Podaci su zastarjeli i nisu fer ni prema državi, ni prema ponuđačima.”
On smatra da država Crna Gora može sama izvršiti ozbiljna infrastrukturna ulaganja u aerodrome, bez potrebe za koncesijom. Teza da EU ne finansira infrastrukturne projekte prije ulaska u EU ne stoji, kazao je predsjednik opštine i podsjetio na ulaganja u aerodrom u Dubrovniku i u Rumuniju prije njihovog pristupanja.
Kada se govori o ulaganjima građana Tivta u izgradnju Aerodroma Tivat, otvara se pitanje kako taj doprinos može biti valorizovan – kako s pravnog, tako i s moralnog aspekta.
Sa pravne strane, rješenja gotovo da nema. Prema važećoj državnoj Studiji lokacije, sektor aerodroma pripada državi, što znači da sve što je u vlasništvu države potpada pod njenu isključivu nadležnost, objašnjava predsjednik Opštine Tivat, Željko Komnenović.
Zanimljivo je i to što se aerodrom nalazi u zoni morskog dobra. Javnom preduzeću „Morsko dobro“ već godinama traje sudski spor s Aerodromima Crne Gore oko korišćenja privremenih objekata – još od 2008. godine.
„Imamo situaciju koja bi u svakoj drugoj državi bila alarmantna – osim, izgleda, kod nas. U jednom sudskom postupku učestvuju sve ključne državne institucije, direktno interesno vezane za funkcionisanje aerodroma. S druge strane, mi vodimo pravednu borbu – da se postojeći način upravljanja ‘Morskim dobrom’ ukine i transformiše u regulatornu agenciju“, navodi Komnenović.
Prema riječima prvog čovjeka grada, upravo takva transformacija bi bila jedino ispravno rješenje. Time bi za istim stolom sjedili predstavnici Aerodroma Crne Gore, Opštine Tivat i relevantnih državnih organa. Sadašnji model, u koji se uključuje i „Morsko dobro“, dodatno komplikuje već složenu situaciju.
Komnenović je ukazao da zbog tih komplikacija nije riješeno ni pitanje pristupnog puta do Aerodroma, upravo zbog neriješenih imovinsko-pravnih odnosa. „Država mora da nađe rješenje. Teško je očekivati da će bilo koji koncesionar moći da riješi ono što država godinama nije – a problemi su se sistematski gurali pod tepih.“
Proces koncesije aerodroma pokrenut je još 2018. godine, a Komnenović ističe da je lokalna uprava tada podržala inicijativu: „I dalje tvrdim da se taj proces mora završiti – bilo da se radi o koncesiji, zakupu, ili nekom trećem modelu. Ali mora doći do epiloga.“
Građanima Tivta je poručio da će istrajati u zaštiti interesa grada: „Mi smo ovdje zbog Tivta, a ne zbog fotelja, prinadležnosti ili kadrovskih pozicija. Ovdje živimo i ovdje planiramo da ostanemo. Aerodrom je ključni resurs Tivta. Zato se mora tretirati sa dužnom ozbiljnošću“.
Kada je riječ o 50 hiljada kvadrata opštinske imovine, Komnenović ističe da Opština nema mehanizme da ih samostalno zaštiti. „Zato smo se aktivno uključili u proces. Imao sam više sastanaka s kabinetom premijera na ovu temu.“
Kako kaže, ovo pitanje vodi i ka parlamentu, jer je riječ o strateškom i političkom pitanju – pitanju opstanka Tivta. Ako građani Tivta ne mogu koristiti resurse svog grada za vlastiti razvoj, onda se postavlja pitanje – čemu sve to?
„Naša građanska lista nikada nije bila politički projekat. Mi smo ljudi iz Tivta, koji rade za Tivat. I to građani znaju. Nećemo sjediti skrštenih ruku. Gdje god su interesi grada – mi ćemo biti prisutni. Nećemo kalkulisati kao naši prethodnici. Na ovim pozicijama smo zahvaljujući povjerenju građana – i to nije bilo političko, već građansko povjerenje.“
Ako Vlada ne povuče sporne amandmane, postoji više inicijativa i koraka koji će biti razmotreni, najavio je predsjednik i naglasio d je uvijek za dijalog, a ne za radikalizaciju. Ali svi moraju shvatiti da je pitanje aerodroma za Tivat možda i najznačajnije. „To je naša crvena linija – i preko nje se ne može i ne smije preći.“
Komnenović je zaključio da Tivat više ne smije biti gurnut u zapećak
„Predsjednik opštine ne može, čak i da hoće, da zatvori oči pred ovim problemima. Zaštita interesa grada je prioritet. Ovo nije problem samo Tivta – već i svih drugih opština u Crnoj Gori. Zajednica opština već se oglasila i jasno poručila da postojeće rješenje nije dobro. Mora se istrajati u dijalogu i doći do pravednijeg rješenja.“
