Saradnica naše rubrike “Putovanja” Tanja Nikolić nastavlja svoj obilazak Azije, ovoga puta vodeći nas u Hong Kong, grad gdje se Istok i Zapad prepliću poput Jin i Janga.
Nakon raskošnog Vijetnama, njeno putovanje kreće dalje ka ovom gradu nebodera i kontrasti. Kada je kruzer uplovio u raskošnu luku, našoj putnici zastao je dah pred panoramom koja se ukazala:
“Osećaj je kao da ste upravo ušli u neki futuristički film: šuma nebodera neverovatnih oblika i visina koji se izvijaju ka nebu, svaki od njih kao neko posebno arhitektonsko čudo, kao da se svaki bori za prvo mesto u visini, lepoti, neobičnosti, pobedi nad zakonima statike,” opisuje Tanja svoj prvi utisak.
Grad na razmeđi dve kulture, Hong Kong je bio britanska kolonija od 1842., nakon Prvog opijumskog rata, i ostao je pod britanskom upravom sve do 1. jula 1997. kada je vraćen Kini pod principom “jedna zemlja, dva sistema”. To znači da je Hong Kong zvanično dio Kine, ali uživa visok stepen autonomije – ima sopstveni pravni sistem, slobodu govora, slobodne medije i tržišnu ekonomiju.
Mnogogodišnje prisustvo Engleza ostavilo je neizbrisiv trag – od sistema obrazovanja i saobraćaja koji se odvija lijevom stranom, do tradicionalnog afternoon tea koji se i danas služi u luksuznim hotelima i još uvjek veoma prisutne engleske arhitekture:
“Zanimljivo je da je Hong Kong, iako deo Kine, zadržao i svoju valutu – hongkonški dolar, kao i sopstveni ekonomski sistem. Ovaj grad-država je jedan od najvećih finansijskih centara sveta, sa impresivnim brojem banaka i finansijskih institucija. Za mnoge međunarodne korporacije, držati filijalu u Hong Kongu znači držati ‘nogu u vratima Kine’ – način da posluju sa ovim ogromnim tržištem, a da nisu direktno izloženi strogim kineskim pravilima,” objašnjava naša sugrađanka.
Život u Hong Kongu odvija se na nekoliko nivoa istovremeno – od podzemnih šoping molova povezanih metroom, do površine ulica i visokih nebodera koji čine najprepoznatljiviji dio siluete grada. Neki luksuzni tržni centri su toliko ogromni da imaju i sopstvene navigacione aplikacije, jer se mnogi posjetioci bukvalno izgube u lavirintu prodavnica.
U školama se zvanično uče dva jezika – engleski i kantonski kineski, a sve više se promoviše i učenje mandarinskog kao trećeg jezika, u skladu sa sve većim uticajem iz kontinentalne Kine.
Želja da se grad obiđe pješke dovela je našu sugrađanku do jedinstvenog inženjerskog čuda :
“Na stenovitoj topografiji grada, inženjeri su osmislili sistem pokretnih stepenica i staza – najveći na svetu ! Central-Mid-Levels Escalator je serija pokretnih stepenica duga 800 metara koja povezuje poslovni centar sa stambenim naseljima na padinama. Ujutru se kreće nadole, dovodeći radnike u kancelarije, a popodne menja smer i vozi naviše u stanove i zgrade” .
Tradicionalni dvospratni tramvaji, koje lokalno stanovništvo od milja zove “ding ding” zbog zvuka zvona, predstavljaju još jedan autentični način kretanja kroz grad.
Peak Tram, uspinjača koja povezuje centar grada sa Victoria Peak-om, nije samo prevozno sredstvo već i turistička atrakcija sama po sebi. Sa vrha se pruža nestvaran pogled na grad i luku, a samo čekanje tramvaja predstavlja svojevrsni doživljaj – okruženi ogromnim ekranima sa 3D projekcijama flore i faune i virtualnim letom nad panoramom Hong Konga.
U centru užurbanog grada, nalazi se drevno svetilište Man Mo Temple posvećeno bogu literature i bogu rata, oaza mira gde lokalno stanovništvo dolazi po sreću i uspjeh:
“Unutra je polumrak, a dim mirisnih štapića stvara mističnu atmosferu dok se spiralno izvija ka plafonu. Naravno, mogu da se požele i ostale želje, tako na primer možeš da napraviš auto od papira i napišeš Ferrari ako ti baš to fali u životu. Veruje se da sve želje koje napišeš ili ih uobličiš u figurice od papira i ostaviš u hramu – biti ispunjene ako ne baš sad a onda sigurno u sledećem životu.”
Dok se penjete uskim ulicama, neizbežno ćete primetiti jedinstvene bambusove skele oko novih zgrada – tradicionalni hongkonški način gradnje koji je opstao vijekovima i sada je delio UNESCO-ve liste nematerijalne kulturne baštine.
Kontrasti bogatstva i siromaštva
Iza blistavih fasada krije se surova realnost stambenog tržišta. U jednom od najskupljih gradova za život na svijetu, mnogi stanovnici prinuđeni su da koriste “kaveze za spavanje” – metalne kaveze naslagane jedan na drugi unutar malih stanova:
“Zamislite sobu od 15 kvadrata u kojoj je naslagano 15-20 metalnih boksova, svaki veličine 2×1 metar, gde ljudi zapravo žive, drže svoju odeću, lične stvari, sve! Možete samo da stanete u uspravnom položaju u sredini, a za sve ostalo morate da čučite ili ležite. Ovi kavezi koštaju oko 300 dolara mesečno, a s obzirom da kvadrat stana košta između 20.000 i 30.000 dolara, mnogi stanovnici nemaju izbora,” opisuje Tanja šokantnu stambenu situaciju.
S druge strane, Hong Kong ima i najviše Rolls Royce automobila po glavi stanovnika na svijetu. Bankari iz Londona, trgovci iz Njujorka, inženjeri iz Tokija i bogataši iz Kine uživaju u luksuznim stanovima s bazenima, privatnim vozačima i dadiljama.
Poseban društveni fenomen koji je Tanja primetila je okupljanje kućnih pomoćnica nedjeljom po cijelom gradu.
“Čim smo izašli iz luke – videli smo gomile žena koje razmotavaju kartonske kutije po ulicama i trgovima. Do podneva, slika je postala jasna: hiljade i hiljade kućnih pomoćnica, uglavnom sa Filipina i Indonezije, ispunile su svaki slobodan prostor u centru grada. One sede na tim kartonima, improvizujući zone za izlet, igraju karte, plešu, pevaju, razgovaraju.”
U Hong Kongu živi oko 300.000 stranih kućnih pomoćnica kojima je nedjelja jedini slobodan dan, pa javne prostore pretvaraju u društvene klubove, a policija čak zatvara određene ulice za saobraćaj .
Hongkonška kuhinja je savršen odraz spoja istočnjačkih tehnika i zapadnjačkih uticaja. Na svakom ćošku nailazite na restorane i ulične štandove koji nude raznovrsne specijalitete.
“Posebno mi se dopao Hong Kong Egg Tart, ili na kantonskom ‘daan taat’. To je kolač od lisnatog ili prhkog testa, punjen glatkom žutom kremom od jaja i mleka, često lagano zapečen odozgo dok ne dobije zlatnu koricu. Inspirisan je portugalskim pastel de nata, ali je vremenom dobio sopstveni identitet u Hong Kongu,” dijeli sa nama Tanja svoje gastronomske utiske.
“Zanimljivo je da se u Hong Kongu nalazi i restoran sa najjeftinijom Mišelinovom zvezdom na svetu – Tim Ho Wan, gde možete dobiti obrok za neverovatnih 10-ak dolara.”
Kruna posjete Hong Kongu je vožnja tradicionalnom “džunkom” – starinskim brodom sa crvenim jedrima – i posmatranje spektakularne “Simfonije svijetla”.
“Tačno u 20 sati počinje svetlosni šou u kojem učestvuje više od 40 nebodera sa obe strane luke Victoria. Uz muziku, zgrade ‘plešu’ svojim svetlima u savršenom ritmu.
Laserski zraci seku noćno nebo, dok se obrise starinske džunke sa njenim crvenim jedrima ocrtavaju naspram ultramodernih nebodera. Ovaj kontrast savršeno odslikava duh Hong Konga – staro i novo u harmoniji i preplitanju.
Za ljubitelje pop kulture, Hong Kong je prepoznatljiv i kao mesto snimanja mnogih holivudskih hitova – od klasika poput “U zmajevom gnezdu” sa Brusom Lijem, preko “Transformersa” do “Pacifičkog obruča”.
Specijalno za Radio Tivat iz Hong Konga izvještavala je Tanja Nikolić. Naša sugrađanka će nam se sljedeći put javiti iz Kine.
